Ans Hegen en Mia Dijkstra
Ans Hegen (1955) is geboren in de buurt van Veendam. Ze is dus gien geboren Drentse. Ze hef ok jaoren elders in het land woont en prat in het dagelijks leven gewoon Nederlands met soms wat dialectwoorden der deur hen. Ans zit in de kledingkemissie van de Vlinderprinses samen met Mia Dijkstra.
Geern een ander helpen en altied naor kinder kieken
Ans wol geern verpleegkundige worden met kinder. Ze hef de akte veur kinderopvoeding en verzörging haald en nao het ofstuderen is ze in Grunning an de slag gaon as pedagogisch metwarker bij kinder in ’t ziekenhoes. Daornao is ze naor Utrecht verhoesd, Gerrit achternao gaon en terechtkommen op de ofdieling kinderneurologie van ’t AZU. Op ‘t lest, umdat Gerrit dierenarts was, is ze dierenartsassistente worden tot 2000. En daornao nog een jaor an de slag gaon in het underwies op het MBO. Vervolgens kwam ze terecht bij ‘De Holdert’ as woonbegeleider bij oldern.
Waorum in de zörg? Ans: “Ik sta graag voor een ander klaar. Ik mag graag anderen helpen. Het kan een valkuil zijn, omdat je zoveel mensen wilt helpen dat je er haast niet mee rondkomt. Kinderen vind ik heel aantrekkelijk, dat trekt mij altijd”. Altied kuj naor kinder kieken, hoe doet ze en hoe reageert ze. Ze vindt het geweldig as de kinder roept: “Juf Ans!” want ze gef ok nog gymles. Ans: “Ouderen vind ik ook geweldig, ze voelen zich vaak eenzaam, maar dan is het toch prachtig als je daar een poosje bij kunt zitten praten en wat ze bezighoudt. Dat vind ik heerlijk”.
De echtheid van kinder, doar kinnen wie nog ontzettend veul van leren
Mia (1959) is ofkomstig oet Twaide Mond. Het veenkoloniaole Drèents holdt ze nog mooi vast. Ze zit ok in het underwies. Wat trök heur zo an? “De kinder, de onbevangenheid, de puurheid, de echtheid van kinder. Doar kinnen wie nog ontzettend veul van leren. Kinder hebben gain schoamtegevuil, ze binnen kwaod of bliede. Heerlijk um met ze om te goan en om ze wat te leren”. Ze hef de kleuterkweek daon en kwam in 1e Mond op schoel an ’t wark. Daorna hef ze in 2e Mond zun 7 jaor veur de klas staon. Toen is ze verhoesd naor Slien en samen gaon wonen met Harm. “Toen oons Margien is geboren bin ik veur de helft goan waarken en met ’n duobaon begonnen op de school in Klaindiek. Totdat de school daor gung sluten en nouw dou’k nog steeds hetzölfde mar in Odoorn. Een poar doagen thuus en een poar doagen veur de klas. Een heerlijke ofwisseling van de week”.
Je rolt der in en van kwaod tot arger
Ans vertelt hoe ze betrökken raakt is bij de Vlinderprinses. Ans: “vijf jaar geleden was de ‘Toorn van Thunaer’ en toen heb ik ook meegeholpen. Nu is het anders, vooral bij de kinderkleding, dat moest helemaal ontworpen worden. Ja, daar rol je dan in, en ik wil wel meehelpen maar het ging van kwaad tot erger”, zeg ze lachend. “’ Maar je doet het niet alleen”, legt Ans verder oet, “Wij hebben een commissie bestaande uit Wemmie, die door ziekte helaas is uitgevallen, dan Mia, Robert voor de kapsels en de brillen en Saskia”. Mia vult daor op an: “Robert hef veul kiek op de geschiedenis van de kleding, ok vanoet de ‘Toorn van Thunaer’.
Naovraog daon bij je eigen mam
Hoe hebt ze zöch verdiept in de kleren van 1952? Ans: “Robert en Wemmie gaven veel tips en Harm had natuurlijk het verhaal geschreven, daar kon je wat uit opmaken. En heel veel op internet gezocht”. “En fotobouken van beveurbeeld eigen olders”, vult Mia an, “wel zwart-wit foto’s mor toch kon je der heuleboel oethoalen”. In het begun bint ze bij de kledingcentrale west en hebt daor ies rondkeken. “Eerst dacht je het moet zwart of wit zijn in elk geval donker, maar daar bleek toch dat er in 1952 al veel kleur was en bloemen”, vertelt Ans. De oldere generatie was nog zwart in de kleren mar de jongere dames en heren hadden toch ok geblokte overhemden en mooie bloemenjurken. “De ouderen waren nog heel behoudend en zuinig. Het was hard werken en er was geen tijd voor frivoliteit”.
Mia: “je zaten natuurlijk in 1952 ok vlak noa de oorlog. Ze hadden niet zoveul geld en dan moj wel zunig leven. Ik heb veul noavroag doan bie mien eigen moeder. Die was 18 in 1952 en die kan zöch dat nog heul goud herinneren. Die vertelde: ja wie hadden gewoon jurken aan en der weur ok veul naait en veul versteld. Van old weur weer nij moakt, mar wel met kleur”.
An de slag en passen
“Wij hebben eerst de volwassen kleding gedaan voor 150 personen. Daar waren nog heel veel kledingstukken van. Maar voor kinderen niet. Van oude lappen, oude broeken en jurken hebben wij nieuw gemaakt”, zeg Ans. Mia: “wie hebben ok even keken noar wat veur stof hadden ze aan en ok keken noar de motieven van de stoffen. En wat veur kroagies zitten der op en wat veur roeselties zitten der an”. Zie hebt 184 personen in de kleding zet: 150 volwassen speulers en 34 kinder. In oktober 2023 bint ze begunt met de veurbereiding. Eerst kleding verzameld, bij de kledingcentrale en de kringloopwinkel en mèensen hebt ok zölf wat anleverd.
En toen keken wie past erin. Robert hef een hiel boek met administratie maakt van de heufdrolspeulers, de speulers met een rol, de figuranten en de koorleden.
En toen in koppelties oetneudigt um te kommen passen. Alle kleren hungen in de olde praktiek an de Menso Altingstraot. Der is keken wat veur rol hej en wat veur kleding past daor bij.
Roeselties, jurkies en raore strikken
Mia: “Wie hebben ok wel noadacht over Zweel as boerendörp. Mar joe kinnen niet elkenaine een boerentenue an loaten trekken. Zo hebben joe ok huusvrouwen, mor ok ’n bakker, ’n juf en ’n smid”. As zodaonig is de kleding verzaomeld um een darpsgemienschap neer te zetten. Niet alles wat ze an kleding kregen hebt was broekbaor. Op een zeker moment hadden ze beide een goed beeld kregen van de kleding en de mode oet 1952. En het was niet allien kleding, mar ok brillen en schoenen. Dat was nog wal ies lastig. Ze bint beide oet de jaren ’50. Hebt ze nog veul herinneringen an de kleding oet de kindertied? Ans lachend: “O jawel, jawel, heel veel jurkjes met roeseltjes en smokwerk. En van die rare strikken met die linten rood, wit en blauw en oranje met Koninginnedag”.
Mia: “as kind mog ik al groag noar die fotoalbums kieken van de jeugd van mien olders. En dat kwam now weer op taofel”.
Soms heftig
“Ik vond het soms wel heftig”, zeg Ans, “Al die mensen moeten in die speciale kleding. Men voelt zich er soms niet in thuis en dan moet je wat anders, want ja je moet wel dagen bivakkeren in die kleding en je moet er wel lekker in kunnen bewegen. Het proces duurde daardoor wel langer en het komt misschien ook omdat het bij ons thuis is. Iedereen kwam hier over de vloer en daarom heb ik het wel als intensiever beleefd”. Mia vult daorop aan: Bij de ‘Toorn van Thunaer’ was er meer van ’t zölfde in lange rokken, schoeten en kappies. Now is het meer ieder zien eigen, past het mij en vuilt het lekker”.
Ans zeg nog: “En er is ook kleding geleend en daar kun je niet zoveel aan veranderen en dan moet je er even creatief mee omgaan met b.v. een supergrote stiksteek die je er straks weer uit kunt halen”. “En je moet je meer inleven in het stuk. Dus steeds het boek erbij, wat staat er voor beschrijving van de persoon. Wat is zijn karakter. Is hij stoer of een mak schaap of een sulletje. Het is dus meer denkwerk”.
Kunstwarkies
Der bint 9 naaisters. Veur de wat moeilijker dinger waren der in elk geval Dina Visser oet Schonnerd en Jannie Moek oet Zuudwolde. Dizze vrouwluu hebt veul verstelwark daon en reparaoties. Wat niet vergeten mag worden is dat Saskia Dingelstad een mooi ontwarp hef maakt veur Harmke, de vlinderprinses. Het is een mooie jurk met kralen worden. “Het is een echt kunstwerkje”, zeg Ans met trots. Mia: “Der waren wel mooie jurken bie, wie hebben oons ook wel ies stoan te verlekkeren. Zo van: dat is een mooi jurkje”.
Ok de mèensen van De Korenhof in Aalden bint an het wark west met breien en haoken van stola’s, der is daor mienig koppie koffie drunken.
Geliek tenielspeulen en vreselijk lachen
“Het was ook heul leuk as mèensen kwamen en gungen zuiken. En as ze dan een jurk er tussen oetpakten en andeden. En dan hm stiet je eigenlijk niet zo mooi, hup oet en volgende jurk aan en die stiet dan inains wel prachtig bij die persoon”, zeg Mia. Ans: “je zag mensen veranderen voor de spiegel. Dat was een leuke ervaring. Mensen gingen gelijk al toneelspelen”. Mia: “as mèensen kledingen antrokken die heur pasde kwamen ze al ’n beetie in de rol. Doar hebben we echt van genoten en we hebben echt vreselijk lachen”. Ans: “je had mensen die zelf aangaven, ik lijk wel een dokter. En met kinderen net zo. Er waren kinderen die draaiden voor de spiegel: oh wat mooi en kinderen die zeiden: ik zie er niet uit”. Ans en Mia kregen er beide inspiratie deur. Mèensen wordt in ien keer aandere personen en gaot leven en gaot al speulen veur de spiegel.
Tevreden?
Het gef ze voldoening dat ze elkenien in de kleding hebt kregen. Bij de volwassenen waren ze nog best lang bezig, daorna de kinder en dat gaf nog wal even wat stress. Ans vertelt: ‘als jullie aan het repeteren waren zat ik achter de naaimachine. Maar ik heb veel voldoening hoe iedereen er nu uitziet.”
En Mia? “Der was een keer en koorrippetitie in mei en elkenaine mos veur het eerst in de kleren. Ik har even een ensemble rippetitie met Carina en doe ik de zaol inkwam toen dacht ik: wow, hier zit wel wat en dat gaf mie een heul lekker gevuil. Dan komp er wat binnen”.
Waor hoopt ze op? Ans: “ik denk dat er heel wat herinneringen bij de mensen opkomen. Ik hoop dat de mensen herinneringen krijgen: ja, zo was het in die tijd. Dat ze dat zien aan de entourage, het speelveld, de attributen en natuurlijk de kleding. Zo van: oh ja, zo’n jurkje had ik vroeger ook”.
Mia: “Of van, zo zag mien moeder der vrouger ok uut. Ook veur de jeugd die zien olders of grootolders herkent via foto’s”. “Ik hoop dat ze zeggen wat ’n nostalgisch plaatje, de beleving dat je weer teruggoan in de tied”.
Tekst: Gienus Woldring
Foto: Ton Trompert. Ans tweede van links, Mia uiterst rechts op de foto.